Pompa ciepła czy folia lub mata grzewcza? Rzetelne porównanie kosztów i użytkowania (model 100 m², WT2021)

Pompa ciepła czy folia grzewcza? Rachunek opłacalności i wygody w domu 100 m² (WT2021)

Zamiast teoretyzować, patrzymy na ten sam dom referencyjny: nowy budynek jednorodzinny o powierzchni ok. 100 m², spełniający WT2021. W takim standardzie roczne zapotrzebowanie na ciepło wynosi zwykle 40–50 kWh/m², czyli w przybliżeniu ok. 5000 kWh ciepła do dostarczenia na cały sezon. Wymagana moc źródła ciepła to z reguły 5–7 kW. Porównujemy dwa popularne rozwiązania elektryczne – powietrzną pompę ciepła z ogrzewaniem podłogowym oraz folię grzewczą – na spójnych założeniach kosztowych. Przyjmujemy urealnioną, „koszykową” cenę energii elektrycznej na poziomie ok. 1,00 zł/kWh (z dystrybucją), by pokazać nie tylko „katalogowe” COP-y, lecz także to, jak te systemy zachowają się w rachunkach.

WT2021 to skrót od Warunków Technicznych 2021 – zestawu wymagań energo-cieplnych i budowlanych, które obowiązują nowe (i przebudowywane) budynki w Polsce od początku 2021 r. Najważniejszy efekt: mocno zaostrzono standard energooszczędności. Dla domów jednorodzinnych kluczowy limit EP (energii pierwotnej) wynosi maks. 70 kWh/(m²·rok), co wymusza lepszą izolację i wybór bardziej efektywnych źródeł ciepła.

WT2021 określa też maksymalne współczynniki przenikania ciepła U dla przegród: m.in. ściany U≤0,20 W/(m²·K), dach/stropodach U≤0,15 W/(m²·K), okna pionowe Uw≤0,90 W/(m²·K), drzwi zewnętrzne Ud≤1,30 W/(m²·K) (typowe wartości stosowane w branży). Te progi – obok limitu EP – definiują dzisiejszy „minimum” standard domu energooszczędnego.

W praktyce „WT2021” to więc metka standardu: jeśli projekt/realizacja „spełnia WT2021”, oznacza to zgodność z aktualnym prawem (rozporządzeniem w sprawie warunków technicznych) i bliższość do nZEB (budynków o niemal zerowym zużyciu energii).

Spis treści

1. Jak działa pompa ciepła, a jak folia? Różne drogi do tego samego celu

2. Słownik skrótów: CAPEX, OPEX, COP, SCOP, TCO – o czym mówimy?

3. Koszty inwestycji (CAPEX): od fundamentów po armaturę

4. Koszty użytkowania (OPEX): sezon grzewczy bez tajemnic

5. Serwis pompy ciepła i części zużywalne: co może się zużyć i ile odłożyć „na spokojnie”?

6. Komfort i codzienne użytkowanie: równomierność, akustyka, sterowanie

7. Fotowoltaika i taryfy: jak sprawić, by prąd „pracował” dla Ciebie

8. Horyzont czasowy: TCO po 5 i 10 latach – jak to się zwykle rozjeżdża

9. Kiedy co wybrać? Krótki, praktyczny przewodnik decyzyjny

10. Alternatywa bez „brudnych” prac: panele na podczerwień (IR) klasy premium

11. Podsumowanie: co wybrać dziś, żeby jutro nie przepłacać

1) Jak działa pompa ciepła, a jak folia? Różne drogi do tego samego celu

Pompa ciepła powietrze–woda „pompuje” energię z powietrza zewnętrznego do wodnej instalacji grzewczej, pracując z niską temperaturą zasilania (najczęściej z podłogówką). Dzięki temu 1 kWh energii elektrycznej może „przenieść” średniorocznie 3–3,5 kWh energii cieplnej (to tzw. SCOP), co radykalnie obniża rachunki. Folia grzewcza to z kolei czyste ogrzewanie oporowe – 1 kWh prądu daje ~1 kWh ciepła. Nie ma tu kotłowni, hydrauliki, jednostki zewnętrznej ani serwisu sezonowego – jest za to prostota i niski koszt startu. Każda z dróg ma swoje plusy i minusy; kluczem jest, na jakim etapie inwestycyjnym jesteś i jak długo zamierzasz mieszkać w tym domu.

2) Słownik skrótów: CAPEX, OPEX, COP, SCOP, TCO – o czym mówimy?

• CAPEX – nakład inwestycyjny na starcie (sprzęt + materiały + montaż + ewentualne prace budowlane).

• OPEX – roczne koszty eksploatacyjne (energia, serwis/konserwacja, drobne wymiany).

• COP – chwilowy współczynnik efektywności (ile ciepła daje 1 kWh prądu „tu i teraz”).

• SCOP – średnioroczny COP, liczony po całym sezonie (realia rachunków).

• TCO – łączny koszt posiadania w horyzoncie np. 5/10 lat: CAPEX + suma OPEX.
  Te pojęcia pozwalają „czytać” oferty tak, by porównać nie tylko cenę urządzenia, ale pełny koszt życia z danym systemem.

3) Koszty inwestycji (CAPEX): od fundamentów po armaturę

W wariancie pompa ciepła + podłogówka trzeba uwzględnić samą pompę z osprzętem, instalację wodną niskotemperaturową oraz wylewkę (jeśli nie była przewidziana). Realne, rynkowe widełki dla domu ~100 m² to zwykle ok. 50–76 tys. zł za kompletne c.o. z c.w.u. W folii grzewczej koszt startu jest niższy o dobre kilkanaście–kilkadziesiąt tysięcy – najczęściej ok. 31–41 tys. zł (folia + wylewka + osobne źródło c.w.u.). Różnica ~19–35 tys. zł na korzyść folii często przesądza o wyborze na etapie budowy – zwłaszcza przy napiętym budżecie.

4) Koszty użytkowania (OPEX): sezon grzewczy bez tajemnic

Przy ok. 5000 kWh ciepła do dostarczenia w sezonie i uśrednionej cenie energii ~1,00 zł/kWh, folia „przepuści” przez licznik mniej więcej 5000 kWh, co wprost przekłada się na wydatek ~5000 zł/rok na samo ogrzewanie. Pompa ciepła dzięki SCOP 3–3,5 obniża to do ok. 1500 zł/rok. Różnica jest widoczna gołym okiem – ~3500 zł oszczędności rocznie na korzyść PC w samym ogrzewaniu pomieszczeń.
Dołóżmy c.w.u.: pompa ciepła zwykle przygotowuje ją „przy okazji” i rocznie mieści się często w ~400–600 zł, podczas gdy osobny podgrzewacz elektryczny przy folii to nierzadko ~800–1200 zł. W kalkulatorze warto też zostawić miejsce na serwis pompy ciepła (o tym poniżej) – to jedyny element, który nie występuje w folii.

5) Serwis pompy ciepła i części zużywalne: co może się zużyć i ile odłożyć „na spokojnie”?

Producenci z reguły wymagają corocznego przeglądu – bez niego gwarancja potrafi wygasnąć. Rynkowo to najczęściej ~600–800 zł/rok (w zależności od lokalizacji i zakresu). Dobrą praktyką jest przewidzieć w budżecie także rezerwę na typowe części eksploatacyjne w horyzoncie kilku–kilkunastu lat:

• Wentylator/jednostka zewnętrzna (łożyska/silnik, czasem łopatki) – w zależności od modelu i dostępności to zwykle kilkaset do ~1500–2000 zł.

• Pompa obiegowa w układzie wodnym – najczęściej ~600–1500 zł.

• Zawór 3-drogowy/siłownik (przełączanie c.o./c.w.u.) – typowo ~200–500 zł.

• Czujniki temperatury/ciśnienia – rzadko duży koszt, zwykle kilkadziesiąt–kilkaset zł sztuka.

• Płyta/inwerter elektroniki mocy – element droższy; przy awarii warto liczyć ~1000–3000+ zł (silnie zależne od marki i modelu).

• Uzupełnienie czynnika chłodniczego po nieszczelności + osuszacz/filtr – z robocizną często ~500–1500 zł.

• Sprężarka – awaria należy do rzadkich, ale to kosztowny element; przy małych mocach może to być kilka do kilkunastu tysięcy zł z robocizną.

Nie wszystko się wydarzy – ale żeby kalkulacja była uczciwa, sensownie jest założyć „fundusz serwisowo-naprawczy” rzędu 300–600 zł/rok ponad sam przegląd. Dzięki temu TCO nie zaskoczy Cię po kilku sezonach.

6) Komfort i codzienne użytkowanie: równomierność, akustyka, sterowanie

Ogrzewanie podłogowe z pompą ciepła daje bardzo równomierny rozkład temperatur i stabilny mikroklimat – to komfort, który docenia się szczególnie przy dłuższym przebywaniu w domu. Warto natomiast przemyśleć lokalizację jednostki zewnętrznej (hałas, drgania, wentylacja) i detale montażu (izolacje, odwodnienie, wibroizolacja). Folia kusi ciszą absolutną i prostotą – brak jednostki zewnętrznej i hydrauliki upraszcza życie. Trzeba jednak pamiętać o bezwładności posadzki: szybkie podbicie temperatury przed przyjściem do domu nie zawsze będzie możliwe. W obu wariantach dobrze działa sterowanie strefowe, które ogranicza grzanie tam, gdzie nie przebywasz.

7) Fotowoltaika i taryfy: jak sprawić, by prąd „pracował” dla Ciebie

Pompa ciepła doskonale „dźwiga” energię z PV dzięki SCOP – 1 kWh z dachu może przełożyć się na ~3 kWh ciepła. W folii masz przełożenie 1:1, więc do uzyskania tego samego efektu trzeba zwykle większej produkcji lub mądrzejszej strategii pracy nocą (taryfy G12/G12w/G13) i „ładowania” ciepła w masę posadzki. W obu przypadkach sens ma prosta automatyka, a w miarę możliwości – magazyn energii, który wyraźnie poprawia autokonsumpcję i przewidywalność rachunków

8) Horyzont czasowy: TCO po 5 i 10 latach – jak to się zwykle rozjeżdża

Na 5 lat przewaga niższego CAPEX folii często jeszcze utrzymuje całkowity koszt na zbliżonym poziomie (lub nawet niższym) wobec pompy ciepła. Jednak po 10 latach obraz się odwraca: niższy OPEX PC przeważnie „odrabia” różnicę startową i daje niższe TCO. Dokładne wyniki zależą od SCOP, cen prądu, Twojego profilu życia (ile godzin dziennie jesteś w domu, jakie temperatury ustawiasz), a także od tego, czy dorzucasz PV i jak korzystasz z taryf.

9) Kiedy co wybrać? Krótki, praktyczny przewodnik decyzyjny

Jeżeli planujesz długoterminowe zamieszkanie i zależy Ci na najniższych rachunkach – zwykle wygrywa pompa ciepła. Gdy presja budżetu inwestycyjnego jest silna, a chcesz szybko i prosto doprowadzić dom do stanu „zamieszkaj i grzej”, folia grzewcza bywa bardziej racjonalna – zwłaszcza jeśli równolegle inwestujesz w fotowoltaikę i mądre sterowanie. Pamiętaj tylko, by w kalkulacji uczciwie uwzględnić c.w.u. (osobne źródło w wariancie folii) i serwis pompy (w wariancie PC).

10) Alternatywa bez „brudnych” prac: panele na podczerwień (IR) klasy premium

Jest jeszcze trzecia opcja – panele na podczerwień (IR). Technicznie to również ogrzewanie elektryczne (jak folia), ale montowane na ścianie lub suficie, bez ingerencji w posadzki. Dają silny komponent promiennikowy, przez co komfort cieplny osiągamy często przy nieco niższym setpoincie powietrza (przyjemnie „ciepłe” przegrody i powierzchnie). W praktyce oznacza to, że część użytkowników notuje mniejsze zużycie niż „suche” 1:1 – zwłaszcza przy sterowaniu strefowym (grzejesz dokładnie tam, gdzie jesteś, dokładnie wtedy, kiedy potrzebujesz).
W naszej ofercie mamy panele Welltherm – chętnie pokażemy warianty dla Twojego układu pomieszczeń (moc, rozmieszczenie, sterowanie, synergia z PV i taryfami). To rozwiązanie konkurencyjne dla folii (tańszy i elastyczniejszy montaż, brak prac mokrych) i alternatywa dla PC, gdy kluczowe są: niższy CAPEX, zero sezonowego serwisu i bardzo prosta eksploatacja.

Podsumowanie: co wybrać dziś, żeby jutro nie przepłacać

• Pompa ciepła: najwyższy komfort i najniższy OPEX; dolicz obowiązkowy przegląd i rozsądny „fundusz napraw”.

• Folia grzewcza: najniższy CAPEX i prostota; pamiętaj o osobnej c.w.u. i sensownym sterowaniu.

• Panele IR Welltherm: brak prac mokrych, szybka reakcja, strefowość i komfort promiennikowy; konkurencyjne wobec obu powyższych, szczególnie przy PV + taryfach G12/G13 i gdy liczy się niski koszt wejścia.

Powiązane tematy: jak trwale obniżyć rachunki za prąd

• Gdzie po bezpłatne doradztwo OZE: zobacz nasz przewodnik po Krajowym Punkcie Kontaktowym ds. OZE – jak skorzystać z konsultacji i wsparcia inwestycyjnego [KPK - Krajowy Punkt Kontaktowy OZE].

• Co zmieni ETS2 po 2027 r.: nasz poradnik o wpływie nowych opłat emisyjnych na koszty energii w domach [ETS2 - Podatek od gazu 2027]

ZOBACZ TAKŻE:

1. Ogrzewanie podczerwienią - podstawy.

2. Ryczałt energetyczny - nawet 312 zł miesięcznie do rachunków. Sprawdź, komu się należy.

3. Program Czyste Powietrze 2025